Jest to rasa psów pierwotnych. Należy do grupy szpiców. Najprawdopodobniej jedne z pierwszych psów udomowionych przez mieszkańców strefy równikowej. Europejczycy odkryli je dopiero po przybyciu do Kotliny Kongo, przez co pies ten nazywany jest również terierem kongijskim. Przodkiem basenji był najprawdopodobniej pies zamieszkujący rejony Egiptu. Początki hodowli tego psa w Wielkiej Brytanii, czy USA mają stosunkowo młode korzenie, bo trafił on tam dopiero w dwudziestym wieku. W Polsce rasa ta jest rozpowszechniona dopiero od kilkunastu lat.

Zdjęcie znalezione na pets4homes.co.uk
Umaszczenie basenji może być różne, od czarnego, czarnego podpalanego, poprzez rude aż do pręgowanego czy trindle (tricolor – rude podpalania z pręgami). Około 1/3 powierzchni umaszczenia jest biała. Należą do niej nogi, strzałka i obowiązkowo biała końcówka ogona!
Psy rasy basenji są bardzo mądre. Dzięki temu niezwykle łatwo jest je wytresować. Mają bardzo dobre usposobienie, są wesołe i wierne. Zwierzęta te są bardzo energiczne, dlatego potrzebują dużo ruchu. Jednak łatwo przystosowują się do życia w mieście. Są nieufne wobec obcych. Psy tej rasy prawie w ogóle nie szczekają! Wydają tylko ciche, gardłowe dźwięki, przez co są nazywane psami miałczącymi.